Hỏi nóng, đáp nguội, hứa ít, khất nhiều

Trong mỗi kỳ QH, phiên chất vấn đều được mong đợi là nóng nhất. Vì ở đó có hỏi và trả lời chứ không “xếp hàng” mỗi người nói 7 phút như phiên thảo luận. Ở đó, năng lực và cá tính của người hỏi và người trả lời được bộc lộ.

Chả thế mà không ít ĐB dù được báo chí săn đón bên lề vẫn “ém” câu hỏi hay để tung ra đúng lúc. Gói gọn trong 2 phút nhưng không kỳ nào thiếu câu hỏi hay. Kỳ này cũng không ít câu hỏi sắc và xóc.

ĐB Chu Sơn Hà (Hà Nội) hai lần hỏi có hay không tham nhũng trong chính ngành nội vụ. ĐB Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận) nêu hội chứng “lực lượng mỏng” của các cơ quan nhà nước, trong khi ĐB Ngô Văn Minh (Quảng Nam) khẳng định “dày mỏng là không đều”. ĐB Hà Minh Huệ (Bình Thuận) băn khoăn bổ nhiệm cán bộ có phải “tình hơn lý”.

ĐB Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) hỏi điều gì khiến báo chí chính thống trong nhiều sự kiện nóng phải chịu chậm chân hơn mạng xã hội. ĐB Đoàn Nguyễn Thùy Trang (TP.HCM) lo lắng tình trạng lá cải trong báo chí tràn lan. ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) băn khoăn về thực thi các quyền tự do khi Việt Nam đã vào Hội đồng nhân quyền LHQ. ĐB Nguyễn Bá Thuyền (Lâm Đồng) hỏi “có bao nhiêu thỏ bị tuyên là gấu”. ĐB Lê Thị Nga (Thái Nguyên) đề nghị đặt camera giám sát hỏi cung.

Đó đều là những vấn đề đang nóng trong dư luận, là cơ hội để các tư lệnh ngành trình bày những việc đã làm, những khó khăn cần hỗ trợ và những dự định đang ấp ủ. Thậm chí là cơ hội để họ tạo dựng hình ảnh, gây dựng niềm tin nơi hàng triệu cử tri đang theo dõi truyền hình trực tiếp.

Nhưng sức nóng ấy không đủ để lan đến người trả lời. Sự nguội này bắt đầu ngay từ khâu lựa chọn bộ trưởng ra chất vấn, khi tiêu chí “tạo điều kiện cho những người ít xuất hiện” đặt cao hơn “giải đáp những bức xúc trong xã hội”. Một loạt tư lệnh ngành “nhiều vấn đề chấn động” chỉ phải ngồi ghế “giải trình thêm”. Thậm chí, khi các ĐB truy trách nhiệm thủy điện xả lũ hại dân, Bộ trưởng Công thương Vũ Huy Hoàng còn không có mặt để trả lời.

Nguội hơn nữa khi bộ trưởng, trưởng ngành đăng đàn đúng nghĩa trả bài: trình bày tình hình, dẫn báo cáo, nêu số liệu, đọc nghị quyết, kể đề án… Vì thế họ đều bị ĐB nhận xét là trả lời không trực diện, Bộ trưởng Nội vụ còn được “khen” là “thuộc nghị quyết”.

Trả lời của các bộ trưởng, trưởng ngành không được “hâm nóng” cũng là do ĐB chưa được truy vấn tới cùng. Có người đứng lên hỏi lại, có người sau hỏi tiếp người trước, nhưng chưa vấn đề nào được tranh luận thấu đáo. Điều mà nhiều ĐB kỳ vọng về một sự cải tiến trong điều hành chất vấn vẫn chưa được thực hiện tại kỳ này.

Tuy vậy, nếu người trả lời cứ giữ cách trả bài như vậy, có khi sự truy vấn lại thành việc đốt thời gian….

Hứa ít, khất nhiều

Đặc sản của mỗi lần chất vấn là những lời hứa, kỳ này lại vắng bóng. Có những lời “đặt hàng” của Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng như Bộ NN&PTNT cuối năm 2014 báo cáo tái cơ cấu nông nghiệp, Bộ Nội vụ sớm trả lời 1% hay 30% công chức cắp ô…, nhưng không tư lệnh ngành nào chủ động hứa điều gì.

Không ít ĐB không hài lòng vì câu hỏi của mình bị “khất”. Không phải khất trực tiếp bằng cách không trả lời, mà khất gián tiếp bằng nhiều cách.

Trả lời lòng vòng, lan man là một cách. Hai lần đặt câu hỏi của ĐB Chu Sơn Hà đều rất rõ, nhưng Bộ trưởng Nội vụ Nguyễn Thái Bình vẫn chỉ dẫn văn kiện hội nghị Trung ương. Được hỏi về đạo đức xã hội xuống cấp, Bộ trưởng Văn hóa – Thể thao – Du lịch Hoàng Tuấn Anh lại “giảng bài” về văn hóa.

Cách khất thứ hai là “”đưa vào đề án”. Bộ trưởng NN&PTNT Cao Đức Phát có đề án về giống cây trồng, ứng dụng khoa học công nghệ… Bộ trưởng Nội vụ có đề án tiền lương, thi tuyển, tinh giản biên chế…… Chánh án Tòa án NDTC Trương Hòa Bình cũng có đề án đào tạo thẩm phán, tổ chức tòa án……

Mà đề án thì không biết bao giờ mới triển khai, bài ca ““sắp tới”” vẫn được các tư lệnh ngành áp dụng mỗi khi trả bài QH. Vì thế mà các ĐB dù không muốn vẫn đành hỏi lại những câu hỏi cũ.

Vì như ĐB Đỗ Văn Đương (TP.HCM) chia sẻ: “Cử tri dặn tôi vào nghị trường cố gắng đem tiếng nói, tâm tư và nguyện vọng của họ để chất vấn các bộ trưởng, trưởng ngành và những người có thẩm quyền về trách nhiệm”. Cử tri chưa nhận được câu trả lời nên họ vẫn sẽ hỏi lại.

Chung Hoàng

Theo VNN