Tuyến yên - Người nhạc trưởng tài ba

Tuyến yên - Người nhạc trưởng tài ba điều khiển dàn hoạ tấu nội tiết. 

Tuyến yên nằm trong hố yên ( một hốc hình yên ngựa ở đáy xọ), nhỏ như hạt đậu là bậc thầy nội tiết. 

Tuyến yên nhỏ xíu mà còn phân hai thành thuỳ trước, thuỳ sau. Tuyến  yên chế tạo các hormon yên dùng trực tiếp điều hoà các tuyến khác. Yên sau nhả ADH giữ quân bình nước và điện giải trong cơ thể. Yên trước điều hoà hoạt động của hàng loạt gồm tuyến giáp, các tuyến thượng thận và tuyến sinh dục. Thyrotropin TSH chỉ đạo tuyến giáp chế tạo các hormon giáp. Corticotropin (ACTH) kích thích vỏ thượng thận sản xuất các hormon riêng. Các hormon LH, FSH chỉ đạo các tuyến sinh dục sản xuất hormon tình dục, kiểm soát sự rụng trứng và chu kỳ kinh của phụ nữ. .

Ngoài nhiệm vụ cầm trịch giàn nhạc, nhạc trưởng Yên còn tự làm nhạc công, một mình chơi nhiều nhạc cụ: chế tạo hormon tăng trưởng GH, trực tiếp kích thích sự tăng trưởng của xương và các mô khác, tiết ra endorphin , một dạng morphin nội sinh, tác động vào hệ thần kinh làm dịu cơn đau.

Tuyến yên tiết ra hai hormon lo sữa cho bé bú, Prôlactin và Ôxytôcin.  Prôlactin từ phần yên trước,  Ôxytôcin yên sau. Bé mút núm vú mẹ, tín hiệu thần kinh truyền đến não, vùng dưới đồi lèo lái tuyến yên nhạc trưởng, yên bắt nhịp cho giai điệu yêu thương.

Prôlactin bắt đầu làm việc từ tuần lễ thứ tám của thai kỳ rồi tăng từ từ, tới đỉnh vào lúc sinh nở. Tuyến vú bắt đầu tạo sữa. Đúng là hormon làm mẹ. Phải cần ba đến năm ngày để có sữa. Khoảng này tuyến vũ làm ra sữa non. Mẹ cho bé nhâm nhi sữa non, đủ cả các kháng thể từ mẹ yêu, là nước cam lộ của phật bà quan âm làm trẻ lớn lên bớt nguy cơ bệnh hoạn. Làm tiền đề cho bé phát triển sức tự đề kháng.

Ôxytôcin lùa sữa vào miệng bé. Mút vú mẹ, một công đôi việc, sữa vào miệng và báo tới tuyến yên của mẹ. Yên sau đáp ứng, nhả hormon vào máu. Ỗytôcin làm co rút các sợi cơ li ti quanh các thuỳ nhỏ, sữa được lùa theo ống dẫn đến núm vú vào miệng bé.. Sữa mẹ cho con đủ cả, sức đề kháng, an toàn, sạch, ấm, có sẵn và bổ dưỡng nhất. Con bú, tử cung mẹ mau co thắt trở lại bình thường, làm chậm có kinh, có nhiều thời gian để gần bé

Hormon Prôlactin và Ôxytôcin  tới tột đỉnh là quà qíu của mẹ thiên nhiên ban tặng, nó dạy người ta biết cảm thông chia sẻ, biết yêu thương. Mẹ quên ngày mang nặng đẻ đau, vuốt ve con mê đắm. Vừa ra đời bé đã biết ngậm và mút bầu sữa của mình. Mẹ và con cả hai cùng học, cho và nhận. Vú mẹ con bú thương yêu sâu thẳm. Steress và súc động cản trở Ôxytôcin , giảm lượng Prôlactin sữa khó chảy, bé được ít sữa hơn. Ôxytôcin tăng lên trong giấc ngủ. Mất ngủ, mệt mỏi giảm Ôxytôcin . Ôxytôcin làm co thắt tử cung cho bé chào đời rồi đem sữa từ vú mẹ tới bé, tăng sự gắn bó của tình mẫu tử.

Hormoon Ôxytôcin đóng một vai trò trong quan hệ của con người, nôi kết thân hữu, sự tin cậy, tình yêu và sự cảm hứng trong ân ái. Một cái rờ nhẹ hoặc vuốt ve, tuyến yên người nhận nhả ra một đợt sóng Ôxytôcin vào trong máu. Ôxytôcin tăng tính nồng cho cả nam và nữ, vọt lên chót vót khi ái ân tới tột đỉnh. Phải rồi, đây là hormon yêu thương

Nguyễn Chấn Hùng